Osoby

ŻÓRAWSKI, Żurawski, Saturnin Benedykt, pseud. Jerzy Podhorski (4 VIII 1920 Warszawa - 30 IX 1977 Warszawa), aktor, reżyser, dyrektor teatru. Data urodzenia wg aktu zgonu; sam w ankietach i życiorysach podawał m.in. 19 VIII 1919. Był synem Władysława Ż., urzędnika państw., i Janiny z domu Latek, mężem Elżbiety Heleny z Konopnickich. Ukończył w 1938 warsz. Gimn. im. Mickiewicza. W 1934 brał udział w filmie "Młody las" i w lecie t.r. wystąpił w T. Letnim ("Kłopoty z papą"). Podawał, że przed maturą, przez trzy lub cztery latał brał udział w pracach Studia Reduty, ale nie udało się tego potwierdzić w dostępnych źródłach. W 1938-39 odbywał służbę wojskową. Informacje podawane w kolejnych życiorysach pisanych przez Ż. o jego udziale w walkach w 1939 i w konspiracji podczas okupacji niem. są ze sobą sprzeczne. Występował wtedy (od ok. 1942 pod pseud. Jerzy Podhorski) w jawnych t. Maska, Figaro, Dobry Wieczór, Komedia. W 1944 był wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen, a nast. Flossenburg. Po wojnie znalazł się w Świdnicy, gdzie występował od jesieni 1945 w t. półamat., a od 8 I 1946 został jego kierownikiem. Na jesieni 1947 Ż. zdawał eksternistyczny egzamin aktorski ZASP-u, ale uzyskał tylko prawo współpracy; był nadal aktorem i reżyserem (już zawodowego) T. Miejskiego i do końca lutego 1948 jego dyrektorem. W maju 1948 usunięty z teatru w Świdnicy, przeniósł się do Warszawy. W sez. 1948/49 występował w t. Wróbelek Warszawski, od sez. 1949/50 do 1951 w T. Syrena, w 1952 w T. Nowej Warszawy i Polskim. W 1952 był współorganizatorem kabaretu Iluzjon. W 1953 zdał eksternistyczny egzamin aktorski. Od 1953 był aktorem warsz. T. Satyryków (od 1955 połączonego z Syreną). W sez. 1956/57 występował w T. Młodej Warszawy, 1958-64 znów w Syrenie. W sez. 1964/65 był w zespole aktorskim T. Klasycznego, 1965/66 występował gościnnie w T. Komedia i Współczesnym. W sez. 1966/67-1975/76 był aktorem T. Komedia. Występował czę­sto na estradzie i w radiu oraz w Teatrze TV i filmach.
W Świdnicy reżyserował dużo, najczęściej sztuki rozrywkowe, m.in. "Śluby panieńskie" i "Świętoszka", chwalono jego role, m.in. w "Cieniu" i "Bracie mar­notrawnym". W Warszawie zdobył pozycję cenione­go aktora charakterystycznego, grał najczęściej cwaniaków, kombinatorów, ludzi zimnych, czasem demonicznych; wśród licznych ról, epizodów i postaci ze skeczów wymienić można takie, jak: Robert ("Wo­dewil warszawski"), Wojsiełko ("Mindowe"), Algernon Moncrieff ("Brat marnotrawny"), Fouche ("Madame Sans Gene"), Horacy ("Jim strzela pierwszy"), Żelski ("Dom otwarty"), Milewski ("Żabusia").
Bibl.: Almanach 1977/78; Hist. filmu t. 2, 4, 5; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Rendez-vous z Syreną; Ekran 1962 nr 42 (il.), 1977 nr 43; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 185, 203; Panorama 1961 nr 16 (il.); Prz. Zach. 1959 nr 2; Tyg. Powsz. 1977 nr 48; Życie Warsz. 1977 nr 235; Akta (tu fot.), ZASP; Programy, IS PAN.
Ikon.: J. Żebrowski: Ż. jako Literat (Teoria Einsteina), karyk., rys., repr. Express Wiecz. 1957 nr 78; Fot. - IS PAN.
Film.: 1934 - Młody las (f.); 1953 - W Teatrze Saty­ryków (d.); 1958 - Król Maciuś I (f.), Pożegnania (f.); 1960 - Powrót (f.); 1961 - Ostrożnie, Yeti (f.); 1965 - Podziemny front (s.tv), Trzy kroki po ziemi (f.); 1966 - Marysia i Napoleon (f.), Piekło i niebo (f.), Przepraszamy za usterki (d.), Zawsze w niedzielę (f.); 1966-1968 - Czterej pancerni i pies (s.tv); 1971 - Twarz anioła (f.); 1972 - 150 na godzinę (f.); 1973 - Czarne chmury (s. tv), Wielka miłość Balzaka (s.tv), Zniszczyć pirata (tv); 1975-1977 -Czterdziestolatek (s.tv), Fragm. kronik film. z 1961 i 1975, Arch. WFD; Materiały - Archiwum TV Warszawa.
Nagrania: Role, wypowiedź okolicznościowa - Red. Dok. Inf. PR
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994