ARCHIWUM OSOBOWE > Magdalena Samozwaniec

Magdalena Samozwaniec

Magdalena Samozwaniec, z domu Kossak, primo voto Starzewska, secundo voto Niewidowska (26 VII 1894 w Krakowie - 20 X 1972 w Warszawie) – pisarka satyryczna, córka Marii i Wojciecha Kossaków, siostra Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Jerzego Kossaka, kuzynka Zofii Kossak-Szczuckiej-Szatkowskiej, wnuczka Juliusza Kossaka.
Dzieciństwo i młodość spędziła w Kossakówce, legendarnym domu Kossaków, miejscu spotkań i artystycznych dysput krakowskiej bohemy. Ukończyła Szkołę Sztuk Pięknych dla Kobiet Marii Niedzielskiej, a następnie kurs zdobnictwa. Doskonale władała językiem angielskim, niemieckim i francuskim. W 1921 roku wyszła za mąż za Jana Starzewskiego, prawnika i dyplomatę. Rok później urodziła córkę Teresę.
Po wydaniu debiutanckiej powieści "Na ustach grzechu" (1922) będącej parodią "Trędowatej" Heleny Mniszek, okrzyknięto ją najdowcipniejszą kobietą w kraju. Powieść pisała wspólnie z siostrą i jej mężem. To właśnie Pawlikowski podpowiedział, by wydawała pod pseudonimem i tak Magdalena Kossak-Starzewska została Magdaleną Samozwaniec.
W 1923 roku wraz z Antonim Słonimskim wydała zbiór humoresek "Czy chcesz być dowcipny?". W tym samym roku wyjechała z mężem do Bukaresztu. Wkrótce małżeństwo się rozpadło.
W 1924 roku odbyła się premiera "Malowanej żony", satyry na dobrze jej znane krakowskie środowisko artystyczne. Debiutancka dramatopisarka wywołała tym samym skandal towarzyski. Po wojnie oburzono się raz jeszcze po wydaniu "Błękitnej krwi" (1954), a następnie po ukazaniu się "Marii i Magdaleny" (1956), zbeletryzowanych wspomnień, w których znów głównymi bohaterami byli skarykaturowani stali bywalcy Kossakówki.
W tym czasie Magdalena była już żoną Zygmunta Niewidowskiego, z którym pod koniec lat 40-tych przeprowadziła się do Warszawy. Do stolicy wyjeżdżała już wcześniej, zatrzymując się na ostatnim piętrze hotelu Bristol, gdzie jej ojciec miał pracownie, a czas spędzając w Ziemiańskiej w towarzystwie Tuwima, Lechonia, Iwaszkiewicza.
Podróżowała. Wielokrotnie wyjeżdżała do Francji, odbyła z siostrą wycieczkę statkiem wzdłuż wybrzeży Afryki Północnej, odwiedziła Londyn.
Współpracowała z wieloma czasopismami takimi jak „Świat”, „Wiadomości Literackie”, „Cyrulik Warszawski”, „Tygodnik Ilustrowany” czy „Tęcza”. Jej wiersze i felietony ukazywały się w „Przekroju”, „Szpilkach”, „Dzienniku Polskim”, „Expressie Wieczornym”, „Nowej Kulturze”. Pisała głównie teksty satyryczne. Co ciekawe, występowała też w kabaretach: w Poznaniu (Różowa Kukułka i Klub Szyderców pod Kaktusem) i w Warszawie (Wagabunda, Stańczyk).
W 1970 roku wyjechała do Wielkiej Brytanii, gdzie zbierała materiały do książki o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Niestety, nie doczekała się wydania tego utworu. Zmarła w Warszawie 20 października 1972 roku. Została pochowana w Alei Zasłużonych na Powązkach. Książka o jej siostrze, pod tytułem "Zalotnica niebieska" ukazała się w 1973 roku. Pośmiertnie wydano też tom felietonów "Młodość dla wszystkich" (1974).

Sztuki sceniczne:
● Malowana żona. Komedia w 5 aktach, „Świat. Pismo tygodniowe ilustrowane” nr 37-44 (dodatek „Romans i powieść) 1924.
● Margrabina de Bois de Boulogne, Groteska w 3 aktach, „Bluszcz” nr 5-12, 1926
● Wanda nie chce Niemca. Komedia w 3 aktach. Sztuka wystawiona w 1945 roku w Polskim Teatrze Objazdowym [brak tekstu]
● Panowie nie lubią miłości Farsa w 3 aktach. Sztuka wystawiona w 1933 w T. Słowackiego w Krakowie [brak tekstu]
● Hotel Belle-Vue Satyryczna makabra w 3 aktach.
● Miłość w trzech aktach.
● Poruszymy z posad starych.
● U mnie w domu kanarka nie będzie.