HyPaTia to feministyczny projekt badawczy, którego celem jest odnalezienie, przywrócenie pamięci, udokumentowanie i upowszechnienie wiedzy o kobietach tworzących historię polskiego teatru.
Służyć mają temu materiały gromadzone na tej stronie - biblioteka dramatów, archiwum osobowe, zbiór tekstów programowych oraz wideoteka rozmów.
Teksty, wycinki i archiwalia są w dalszym ciągu skanowane - będzie ich więc przybywać, a biblioteka i archiwum będą dalej rozwijane. W tej chwili archiwalia i wycinki pochodzą w przeważającej mierze ze zbiorów Pracowni Dokumentacji Teatru Instytutu Teatralnego oraz ze Zbiorów Specjalnych i Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN, a dramaty - ze zbiorów Biblioteki Narodowej, archiwum miesięcznika "Dialog" oraz archiwów prywatnych.
Notacje filmowe to własne archiwum HyPaTii.
LOSOWO WYJĘTE Z ARCHIWUM

Irena Grywińska
Irena Grywińska, zamężna Adwentowicz, także Grynbaum-Grywińska (28 X 1895 Kalisz - 26 XII 1969 Warszawa), aktorka, reżyserka, dyrektorka teatru. Szkołę średnią ukończyła w Kaliszu, nast. studiowała w Dreźnie języki obce. Debiutowała w 1923 w Teatrze Miejskim w Łodzi. Występowała m.in. w T. im. Fredry w Warszawie, m.in. w roli Heleny ("Zazdrość"); w rec. w "Kurierze Warszawskim" (1924 nr 23) T. Kończyc napisał, że ma "ładne warunki i niewątpliwe zdolności, ale roli Heleny nie mogła opanować, grała monotonnie, nierówno i spadała z tonu". W lecie 1924 grała w warsz. T. Bagatela, w sez. 1924/25 w T. im. Bogusławskiego pod kier. L. Schillera: Fifinę ("Podróż po Warszawie"), Emilię ("Opowieść zimowa"), Wandę ("Skalmierzanki") i Pułkownikową Sablinę ("Kniaź Potiomkin"). Na sez. 1925/26 zaangażowała się do T. Miejskiego w Łodzi. Od 6 VIII 1926 grała gościnnie w T. Polskim w Warszawie Lię ("Płomienna noc"). W 1927 (od stycznia do września) występowała w zespole objazdowym K. Adwentowicza, m.in. w Kaliszu, Kielcach, Radomiu, Zamościu, Stanisławowie, Przemyślu, Tarnowie, Drohobyczu, Częstochowie, Płocku. Grała wtedy po raz pierwszy, wielokrotnie potem powtarzaną, tyt. rolę w farsie "Mecenas Bolbec i jego mąż". W sez. 1927/28-1929/30 należała do zespołu T. Miejskiego w Łodzi (ostatni sez. pod dyr. K. Adwentowicza); w czerwcu i wrześniu 1930 występowała gościnnie z t. łódz. w Warszawie. Na sez. 1930/31 została zaangażowana do T. Miejskich we Lwowie, grała przede wszystkim w komediach na scenie T. Małego. W 1931 występowała gościnnie w T. Nowym w Poznaniu. Od lutego 1932 grała Monikę w "Sprawie Moniki" w Instytucie Reduty w Warszawie, a nast. w objeździe. Od sez. 1932/33 do wybuchu II wojny świat. prowadziła z K. Adwentowiczem pryw. T. Kameralny w Warszawie. W 1939 występowała też w warsz. kabarecie Nowy Momus. W sez. 1933/34 zagrała dwie role w T. Ateneum, obie w reż. L. Schillera: Żonę ("Na drodze") i Córkę Natana ("Szczury wędrowne"). W T. Kameralnym grała, obok wielu ról komediowych, także pierwszoplanowe w repertuarze dram., m.in.: Amelię ("Mazepa"), Norę ("Nora"), Irenę ("Ponad śnieg bielszym się stanę"), Hildę ("Budowniczy Solness"), Annę ("Anna Karenina"), Elżbietę ("Elżbieta królowa, kobieta bez mężczyzny"); zaczęła tu też reżyserować: "Maturę" i "Tajemnicę lekarską" (1936) oraz "Niewiniątka" (1938). W czasie okupacji niem. do 1942 pracowała w Warszawie jako kelnerka w barze "Pod Znachorem", potem ukrywała się na wsi, w Albinowie pod Opatowem. Do teatru wróciła wiosną 1945; od kwietnia do września t.r. występowała w prowadzonym przez K. Adwentowicza i W. Horzycę T. Miejskim w Katowicach. W sez. 1945/46 prowadziła z Adwentowiczem T. Powszechny im. Żołnierza Polskiego w Krakowie, w którym reżyserowała m.in. pol. prem. "Dwóch teatrów" (24 II 1946). W sez. 1946/47 kierowała najpierw krak. Okręgowym T. Domu Żołnierza, a od grudnia Zrzeszeniem Artystów pn. Komedia Muzyczna (z A. Fuzakowskim i F. Bedlewiczem). W 1947 uzyskała uprawnienia reżyserskie. W sez. 1947/48 występowała gościnnie jako Regina ("Lisie gniazdo") w warsz. Studio T. MO. W sez. 1948/49-1950/51 należała do zespołu T. Powszechnego w Łodzi pod kier. K. Adwentowicza (reżyserowała tu "Dwa teatry" i "Niemców", grała m.in. Ochotnicką w "Klubie kawalerów", Tatianę w "Przełomie", Olgę w "Obcym cieniu"). Następnie w Warszawie: w sez. 1951/52 i 1952/53 należała do zespołu T. Nowego, 1953-55 do zespołu T. Powszechnego. Potem, przez cztery sez., od 1 XI 1955 do października 1959, była dyr. i kier. artyst. T. Ludowego; grała m.in. Panią Alving w "Upiorach", reżyserowała m.in. "Dziewczynę z dzbanem" (1956), "Uciekła mi przepióreczka" (1956), "Pannę Julię" (1957), pol. prem. "Dramatu akt pierwszy" (17 X 1958), "Żabusię"(1959). Potem przeniosła się do T. Klasycznego i pracowała jako reżyser do końca sez. 1963/64. W tym okresie reżyserowała także gościnnie w innych miastach, np. w 1962 w T. Polskim w Szczecinie "Idiotkę".
Na podstawie: Słownika Biograficznego Teatru Polskiego 1900-1980, t. 2, PWN, Warszawa 1994.
Zob. więcej: http://www.encyklopediateatru.pl/osoby/15484/irena-grywinska
Przedstawienia
Uczone białogłowy (1951)
Dramatu akt pierwszy, 1958
Dziewczyna z dzbanem, 1956
Idiotka, 1962
Klub kawalerów, 1949
Lew na placu, 1948
Niemcy, 1950
Przełom, 1949
Uciekła mi przepióreczka, 1956
Uczone białogłowy, 1951
Upiory, 1957
Zbrodnia na wyspie kóz, 1959
Żabusia, 1959
Kniaź Patiomkin, 1925
Książę Niezłomny, 1927
Artykuły
Irena Grywińska
"Kocham i nienawidzę"
Ogłoszenie ZASP
Poczet kobiet polskich od-A do-Z
Z żałobnej karty. Irena Grywińska
Irena Grywińska
Zdjęcia
Dokumenty